d ordt~in~beeld

de Geschiedenis van Dordrecht in beeld
Oudste Stad van Holland

Traject 31
Van Zeehaven naar Hollands Diep


home

alle trajecten

tijdbalk

Veel mensen zien wij hier de rivier via een pontonbrug oversteken bij ´s Gravendeel. De pontonniers van Dordrecht hadden een reputatie opgebouwd van uitstekende bruggenbouwers. In tijden van oorlog was het van groot belang dat de soldaten zich snel konden verplaatsen. Deze ansichtkaart is gestempeld in 1906 en in die tijd dacht men in het geheel niet aan oorlogsgeweld. De brug was nu vooral gebouwd voor een tijdelijke snelle oversteek van voetgangers en fietsers. In 1883 was in Utrecht een bond opgericht met 200 leden onder de naam Nederlandsche Vélocipèdisten-Bond. Twee jaar later werd deze bond omgedoopt in Algemene Nederlandsche Wielrijdersbond. (ANWB). We lazen in de Kampioen van 1906 (ja, die bestond toen ook al): "Het jaarlijksch Bondsfeest had plaats te Dordrecht in 1906 en was een volkomen succes. Hoewel eerst velen Dordrecht uit een toeristisch oogpunt minder geschikt leek voor het maken van tochten, hebben toch de tocht naar Oud Beijerland, waarbij speciaal voor de Bondsleden gelegde pontonbrug, bij 's Gravendeel dienst deed en die naar den huize Gravensteijn het tegendeel bewezen." Dit feestje werd dus mede georganiseerd om Dordrecht op de toeristische kaart te zetten. De rijke en bekende Dordtenaar - lid van de 2e kamer- Hugo van Gijn verleende alle medewerking. Van de gastvrije ontvangst op het buitenverblijf Gravensteijn werd in de Kampioen uitvoerig verslag gedaan.



Als al deze fietsers via de pont hadden moeten reizen was de overtocht zeker niet zo snel gedaan. De enkele fietser die hier met de pont meegaat, staat in schril contrast met de vorige foto. De bus maakte ook gebruik van de pont. Op de bus zien we de haltes aangeduid: Vischbrug; Station; Zeehavenlaan en 's Gravendeel. Al eerder zagen we dat de woningen bij de Zeehaven vrij afgelegen lagen, zodat een busverbinding daar vandaan naar het centrum van Dordrecht zeker geen overbodige luxe was.



Het buurtschap Willemsdorp is na de Franse tijd in 1813 aangelegd door ene ingenieur Willems. Of de naam van het gehucht aan hem te danken is of aan de later aangetreden koning Willem I laten we maar in het midden. Overigens had Napoleon ooit nog wel de opdracht gegeven om de Rijksstraatweg aan te leggen. Om legers te kunnen verplaatsen was er behoefte aan een snelle verbinding met het achterland. Een veerpont zorgde ervoor dat reizigers werden vervoerd van Willemsdorp naar het plaatsje Moerdijk aan de overkant van het Hollands Diep. Aan het eind van de Rijksstraatweg moesten mensen even wachten op de boot en een uitspanning aldaar groeide zo uit tot deze gemeenschap in Willemsdorp.



Hier nog een ansichtkaart van dit plaatsje. Veel zal er vast niet te beleven zijn geweest. De kinderen zullen zich hebben moeten vermaken met de schommel en dat was het dan ook wel. Het lijkt erop dat de mannen die hier met elkaar in gesprek zijn, langzamerhand ook alles wel verteld hebben, gezien hun houding. Toch zou het plaatsje nog eens het toneel worden van enerverende gebeurtenissen. In de meidagen van 1940 zagen bewoners uit dit dorp een angstig maar ook een uniek schouwspel. In 1938 was de veerpont vervangen door een brug. En deze langste brug van Europa moest wel goed worden bewaakt door het leger. Dus werd in het dorp een behoorlijk groot garnizoen geplaatst. En zo kreeg het dorp tegen wil en dank een belangrijke strategische positie. Willemsdorp kreeg bij het begin van de oorlog eerst enkele bommen te verwerken. Verbaasde bewoners zagen vervolgens zo'n honderd vliegtuigen waaruit witte valschermen naar beneden kwamen. Omdat de Hollanders gerekend hadden op een inval vanaf het water, waren zij door deze actie via de lucht snel overrompeld . Ze werden gevangen gezet in hun eigen barakken.



Hier ten slotte nog een vredig plaatje van Dubbeldam aan de Straatweg. Op de kaart staat geschreven dat op de achtergrond boerderij Kilweg te zien is richting Willemsdorp. Het gehucht Willemsdorp hoorde tot het grondgebied van Dubbeldam. Het inwoneraantal van Dubbeldam nam in die tijd snel toe. In 1871 waren er 3820 inwoners, maar dit groeide tot ongeveer 6000 rond de 1900. In 1884 kreeg Dubbeldam pas voor het eerst een eigen burgemeester Jas, woonachtig in Dubbeldam. Tot die tijd woonden de burgervaders allemaal gewoon in Dordrecht. Burgemeester Jas was naast landbouwer ook bestuurder tot 1914. Een periode van 30 jaar dus. Of hij het met bestuurszaken echt druk heeft gehad, vraag je je wel af als je het vredige plaatje zo bekijkt. Bij zijn aftreden begon de eerste wereldoorlog. Nederland bleef wel buiten deze oorlog maar de vluchtelingen uit België zette toen ook ons Dordrecht flink op zijn kop.



We waren gebleven bij Willemsdorp. Hiervandaan kon men naar Noord-Brabant varen met het veerpont Willemsdorp-Moerdijk. Het is nu bijna niet meer voor te stellen, dat de dagelijkse stroom verkeer van en naar Brabant moest gaan via een stoomboot. We realiseren ons nu, dat de huidige brugverbinding gezorgd heeft voor een economische bedrijvigheid, niet alleen in de regio maar ook ver daarbuiten. Voor die tijd bleef het woon-werkverkeer noodgedwongen beperkt tot het eiland zelf.



Hier ligt hij dan. Aangekondigd als de grootste Brug in Nederland. In die tijd zelfs de langste brug van Europa. Nodig om 2500 meter water te overbruggen. In 1867 besloot men tot de bouw en 5 jaar later reed de eerst stoomtrein over de brug. Rotterdam had samen met Dordrecht samengewerkt om deze verbinding tot stand te laten komen. Vermoedelijk wel wat gedreven door zelfzuchtigheid, vanwege de belangrijke verbinding met het zuiden, maar toch.. Afgezien van het economisch aspect was de brug ook strategisch van belang. In de oorlog werd in 1944 de brug opgeblazen door de Duitsers om de opmars van de geallieerden te stuiten.



Hier de plaatsing van de 9e overspanning van de vernieuwde spoorbrug. Op deze ansichtkaart zien we in de verte de bogen van de oude brug nog liggen. Het is geen wonder dat de regio Dordrecht nog steeds bekend staat om zijn maritieme know how. Vanuit de historie zagen we dat dit ooit is begonnen bij de pontonniers. Met behulp van stoomkracht werden de bruggen steeds groter. Het moet toch een klus van jewelste zijn om een brugdeel als we hier zien precies op zijn plaats te krijgen. Vol trots zien we op de foto, dat het wel mooi een werkje was van het Dordts bedrijf Penn en Bauduin.



Dat ook de werklieden trots waren op hun werk toont deze ansichtkaart. In die tijd kon men de status van de werkmannen aflezen aan het hoofddeksel dat werd gedragen. De man met hoed en wandelstok zal vermoedelijk één van de directieleden zijn geweest, die met de hand in de zij op de foto werd gezet. Uit balorigheid klommen de werklieden bovenop de brug en poseerden ze daar om ons nog eens te tonen dat zij het waren die het werkstuk hadden afgeleverd. Weliswaar nog maar een enkelbaans lijntje, maar dat zou snel veranderen.



De verkeersbrug over het Hollandsch Diep. Vooral vrachtverkeer zien we hiervan dankbaar gebruik maken om hun goederen te vervoeren. We vermoeden, dat deze foto dateert van zo rond de 60-er jaren. De afgelopen 50 jaar is daar heel wat veranderd. Niet alleen veel meer vrachtwagens, maar ook een forse toename van gewone personenauto's. Hier zien we de auto's nog rijden op een weg zonder vangrails. Tegenliggers worden met slechts een witte streep op de weg van elkaar gescheiden. Een enkel bord om het verkeer te waarschuwen tegen slipgevaar werd nog als voldoende beschouwd. De afgelopen 50 jaar heeft vooral de auto het aanzien van onze stad en regio sterk veranderd. Het heeft vooral economisch veel goeds gebracht. Het toerisme heeft zich hierdoor sterk kunnen uitbreiden. Maar de stad heeft hiervan ook veel geleden, omdat dankzij de komst van de auto veel werd gesloopt in onze binnenstad. Met de aanleg van de bruggen en tunnels werd onze stad via de snelweg soms wel erg makkelijk voorbij gereden. Misschien heeft het daaraan wel gelegen dat er toch nog veel moois is bewaard gebleven in Dordrecht.



Vrijdag 26 september 2008 verscheen onze eerste aflevering van de rubriek Dordt-in-Beeld. We hadden het plan opgevat om maandelijks iets van de rijke historie van Dordrecht te laten zien aan de hand van onze verzameling ansichtkaarten. Startend bij de Zwijndrechtse brug wandelden we zogenaamd door de stad en deden verslag wat ons allemaal opviel. Nu zijn we na ruim 6 jaar aangekomen bij het eindpunt: de Moerdijkbrug. We willen langs deze weg al onze lezers bedanken voor de aardige reacties die wij hebben ontvangen. Ook voor de aanmoedigingen en aanvullende informatie, ansichtkaarten, boeken van Dordrecht ter completering van onze verzameling. We hebben daarom besloten niet helemaal te stoppen. In het vervolg zullen wij doorgaan met de serie 'Dordt in Beeld-Uitgelicht'. Dan zullen we ingaan op actuele gebeurtenissen waarbij we een link proberen te leggen naar de geschiedenis van Dordrecht.



home

alle trajecten

Uitgelicht